Przygotowanie do operacji tętniaka
Leczenie mikrochirurgiczne tętniaków mózgu wymaga wykonania kraniotomii, tj. operacji, w trakcie której zdejmuje się i przywraca płat kostny czaszki. W poniższym artykule w prostych słowach opiszemy jak wygląda przygotowanie do takiej procedury.
Przygotowanie do operacji i znieczulenia ogólnego
Operację wykonuje się w znieczuleniu ogólnym (popularnie nazywanym „narkozą”), które wymaga intubacji dotchawiczej. Obydwie powyższe procedury są przeprowadzane przez anestezjologa, czyli lekarza odpowiedzialnego za znieczulenie i jego przebieg w trakcie operacji oraz wybudzenie pacjenta.
Do znieczulenia ogólnego konieczne jest bycia na czczo – co najmniej 6 godzin bez jedzenia i picia. W warunkach szpitalnych często ostatnim posiłkiem pacjenta jest kolacja dzień przed operacją. Ponadto konieczna może być modyfikacja niektórych leków przyjmowanych na stałe – np. leków przeciwcukrzycowych bądź leków przeciwkrzepliwych. Wyżej wymienione leki w okresie okołooperacyjnym zazwyczaj zamienia się na krótko działające odpowiedniki (w przypadków leków na cukrzycę – na insulinę) lub odstawia (leki przeciwkrzepliwe np. acenokumarol, klopidogrel etc.).
Poza powyższym, w przypadku współwystępujących istotnych obciążeń konieczne może być zaświadczenie o braku przeciwwskazań do operacji i znieczulenia ogólnego. Dla przykładu: pacjent po przebytym zawale z niewydolnością serca może wymagać badania echokardiografii serca i opinii kardiologa czy może być bezpiecznie znieczulony.
Kraniotomia, tak jak zasadniczo każda inna operacja bądź zabieg z nacięciem powłok skórnych, wymaga antybiotykoterapii okołooperacyjnej, czyli profilaktycznego leku minimalizującego ryzyko infekcji. Standardowo podaje się dożylnie 2 gramy cefazoliny. W przypadku uczulenia na penicylinę (anafilaksja w wywiadzie) do rozważenia pozostają: cyprofloksacyna, klindamycyna, wankomycyna, gentamycyna. Pełne standardy znajdują się na stronie internetowej Narodowego Programu Ochrony antybiotyków.
Standardowo do operacji tętniaków — będących zabiegami o podwyższonym ryzyku krwawienia i utraty krwi — zamawia się krew oraz preparaty krwiopochodne (świeżo mrożone osocze). Wymaga to znajomości grupy krwi pacjenta oraz wykonania próby krzyżowej.
Przygotowanie do nacięcia skóry
Po znieczuleniu ogólnym kolejne etapy operacji są wykonywane bezpośrednio przez neurochirurgiczną część zespołu (neurochirurg lub jego rezydent).
Headholdery (dwa zestawy) przygotowane do operacji.
W znieczuleniu ogólnym głowę pacjenta umieszcza się w specjalnym uchwycie, tzw. headholderze. Bez tego, w trakcie części operacji wykonywanej w powiększeniu z użyciem mikroskopu, niewielkie poruszenia ciała (związane np. z podawaniem leków przez anestezjologa) sprawiają wrażenie dla chirurga „trzęsienia ziemi” i uniemożliwiają operowanie.
Przykład zastosowanego headholdera.
Ponadto headholder pozwala na precyzyjne ustawienie głowy, co ma kluczowe znaczenie w mikrochirurgicznych dostępach – może je znacząco ułatwić bądź też uniemożliwić. Poza ustawienie głowy, neurochirurg również musi odpowiednio ustawić ciało pacjenta. Służy do tego specjalny, neurochirurgiczny stół operacyjny, różniący się od zwykłych stołów chirurgicznych większą liczbą zawiasów (czyli miejsc zgięcia).
Stół neurochirurgiczny umożliwiający różne ustawienia ciała pacjenta do operacji.
Powyższy opis ma zastosowanie zarówno do większości operacji tętniaków naczyń mózgowych, jak i innych planowych operacji neurochirurgicznych. Dokładniejsze informacje (takie jak miejsce nacięcia skóry na głowie) są uzależnione od lokalizacji tętniaka i dostępu chirurgicznego w związku z czym nie mogą być wspólnie omówione.
Źródła:
Grafika wstępna: Wishard Hospital infant operating room, c. 1916 (Wikimedia Commons)
Zdjęcie założonego headholdera: Pterional Craniotomy, Last Updated: January 8, 2022, The Neurosurgical Atlas by Aaron Cohen–Gadol M.D. DOI: https://doi.org/10.18791/nsatlas.v2.ch02
Zdjęcia ułożeń stołu neurochirurgicznego: Peghini, P.O. Operating tables and accessories for neurosurgical operations. Neurosurg. Rev. 7, 81–84 (1984). https://doi.org/10.1007/BF01780688
