Tomografia komputerowa
Podstawowym badaniem obrazującym mózgowie i inne struktury wewnątrzczaszkowe jest tomografia komputerowa (CT – computed tomography). W przeciwieństwie do rezonansu magnetycznego, jest to badanie krótkie, ale związane z promieniowaniem rentgenowskim. Badanie CT można wykonać bez kontrastu lub po podaniu kontrastu dożylnie. Używa się kontrastu jodowego podawanego przez wkłucie obwodowe – np. za pomocą wenflonu na ręce. W badaniu CT bez kontrastu i po podaniu kontrastu można uwidocznić jedynie niektóre, większe tętniaki.
Badaniem celowanym na obrazowanie naczyń tętniczych mózgowia jest CT w opcji angio, tj. angiografia CT (w skrócie: angio–CT). Jest to badanie w którym można bardzo dokładnie uwidocznić naczynia mózgowia i ewentualne tętniaki. Badanie to wykonuje się z użyciem kontrastu jodowego podawanego przez wkłucie obwodowe (jak w badaniu CT po kontraście), ale w fazie tętniczej – pozwalającej uwidocznić naczynia mózgowia.
W większości przypadków do zdiagnozowania tętniaka i zaplanowania postępowania wystarczy badanie angio–CT. W przypadkach bardziej skomplikowanych wykonywana jest arteriografia mózgowa (link). Arteriografia jest tzw. złotym standardem (tj. badaniem najwyższej jakości) do obrazowania naczyń mózgowych. Nie wykonuje się jej jednak rutynowo ani na początku procesu diagnostycznego, ponieważ jest to badanie inwazyjne.
Planowe badania CT (z kontrastem, jak i również bez) ze względu na promieniowanie rentgenowskie są przeciwwskazane u kobiet w ciąży. Do badania nie trzeba być na czczo. W przypadku uczulenia na kontrast jodowy (lub jego podejrzenia) w warunkach szpitalnych pacjent może zostać przygotowany do badania za pomocą sterydów; alternatywą może być wykonanie badania rezonansu magnetycznego (link).
Po badaniu z kontrastem zaleca się spożywanie doustne płynów – np. wody mineralnej.
Przykład 1
64-letni mężczyzna zgłosił się na Szpitalny Oddział Ratunkowy z powodu zaburzeń mowy i osłabienia prawej kończyny górnej. Wykonano badanie CT głowy bez kontrastu, na podstawie którego wysunięto podejrzenie tętniaka szczytu tętnicy podstawnej.
Następnie wykonano badanie angio-CT potwierdzając rozpoznanie niepękniętego tętniaka szczytu tętnicy podstawnej o wymiarach 8.5 x 7.0 x 6.0 mm